Koronawirus a prawo pracy – co może pracownik?

Zagrożenie epidemią koronawirusa zmusiła władze państwowe do stanowczej reakcji. Na stronie www.gov.pl pojawiły się informacje dla obywateli (potwierdzone przez Ministerstwo Zdrowia i Główny Inspektoriat Sanitarny), w jaki sposób zachowywać się w tym trudnym czasie. Bardzo ważne, oprócz przestrzegania higieny osobistej jest nierozprzestrzenianie wirusa, podejmowanie wszelkich czynności związanych ze zwalczaniem zakażenia oraz profilaktyka. Zalecenia są jasne: należy  unikać dużych skupisk ludzi, ograniczyć wychodzenie z domu do miejsc publicznych, a pracę możliwie wykonywać zdalnie.  No właśnie, czy pracownik może odmówić świadczenia pracy w miejscu pracy?

koronawirus-praca

Czy pracownik może opuścić miejsce pracy?

Kodeks pracy w rozdziale II określa prawa i obowiązki pracownika. Art. 210§1 zawiera przesłanki powstrzymania się od wykonania pracy. Stanowi on o odmowie przez pracownika wykonywania pracy w sytuacji, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP, lub stwarzają bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia lub życia, lub jeśli mogą zagrażać innym współpracownikom. Wierząc doniesieniom lekarzy i specjalistów, koronawirus rozprzestrzenia się w szybkim tempie. Praca jest skupiskiem ludzi, więc aktualnie nie zaleca się pracy w takich warunkach.

W dalszej części brzmienia przepisu ustawodawca wskazuje, że jeśli samo powstrzymanie się od pracy nie przyniesie żadnego skutku a jedynie opuszczenie stanowiska pracy, pracownik może po poinformowaniu przełożonego je opuścić. Pracownik nie może ponieść ujemnych konsekwencji z tytułu podjęcia takiej decyzji. Zachowuje też prawo do wynagrodzenia.

Co z uprawnieniami pracodawcy?

Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zawiera szereg regulacji dotyczących walki z rozprzestrzeniającym się koronawirusem. Art. 3. Ustawy zawiera uprawnienia dla pracodawcy do podjęcia decyzji o przeniesieniu pracownika do pracy zdalnej. Pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie swojej pracy poza zakładem pracy. Oczywiście, o ile charakter pracy pozwala na podjęcie pracy w takiej formie.

Oprócz tego obowiązki na pracodawcę nakłada też Kodeks pracy. Zgodnie z art. 94 pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W dobie rozprzestrzeniania się koronawirusa i zagrożenia pandemią, rozsądną wydaje się decyzja o zmniejszeniu kontaktu fizycznego pomiędzy pracownikami. Pracodawca nie jest w stanie nigdy całkowicie wykluczyć możliwości zarażenia w miejscu pracy. Decyzja o zmianie formy pracy, leży również w interesie pracodawcy.

Kodeks pracy nakłada na pracodawcę również obowiązek kształtowania w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego. Niewątpliwie poważne podejście do zagrożenia epidemią i prezentowanie pozytywnych wzorców zachowania należy też do obowiązku pracodawcy. Kształtowanie odpowiedniej postawy daje świadectwo odpowiedzialności za swoich pracowników.

Podsumowanie

Pracownik ma prawo w przypadku zagrożenia odmówić świadczenia pracy, bez ponoszenia za to ujemnych konsekwencji. Pracodawca, na mocy Ustawy może skierować pracownika do wykonywania pracy zdalnej. Należy pamiętać, że praca w systemie pracy zdalnej, to nadal praca. Pracownik zachowuje zatem prawo do wynagrodzenia w dotychczasowej wysokości.